Inleiding
In sommige tuinen voel ik mij direct op mijn gemak, terwijl andere tuinen onrustig maken. Een deel van de verklaring is te vinden in de compositie van de tuin. Kun je onbewust herkenbare verbanden vinden, die daardoor rust geven? Of geeft de tuin geen enkel aanknopingspunt, waardoor je ogen blijven zoeken?
Een compositie is een ordening
Een compositie is een ordening en er kunnen verschillende ordeningsprincipes in de tuin worden toegepast. Een tuin kan een centrale blikvanger hebben. Deze eist de eerste aandacht op en zorgt ervoor dat je ergens heen kunt lopen. Een grote boom in een weide is bijvoorbeeld zo’n blikvanger. Of een vijver in het midden van de tuin. Het is een centraal rustpunt waar vandaan de rest van de tuin kan worden ontdekt.
Symmetrische compositie
Heel bekend is de symmetrische tuin. Links en rechts van de kijker komen dezelfde elementen terug, waardoor je automatisch een rechte lijn door het midden krijgt. Daar ligt dan ook meestal het pad. Een klassieke manier om een rustige stijlvolle tuin met diepte te creëren. Je ogen volgen het pad en als je dan aan het eind van het pad een beeld, vijver, of een mooie plant plaatst, dan zal dit de eyecatcher van de tuin zijn. Ook kun je dit principe gebruiken om de weg naar de voordeur te laten vinden, of om de blik te leiden naar een plek aan de horizon.
Asymmetrische compositie
Naast de symmetrische compositie heb je ook de asymmetrische compositie. In deze compositie is geen duidelijke as aanwezig. In de tuin geeft dit meer onrust, of drukte. Je kunt het ook vertalen als beweeglijker en dynamischer.
Geometrische compositie
Om in een asymmetrische tuin wel een mate van rust in te bouwen kan gebruik gemaakt worden van geometrische figuren, waardoor je een geometrische compositie krijgt. Duidelijke vormen uit de tekenkamer in bijvoorbeeld paden en vijvers geven stevige lijnen en als de beplanting dan vervolgens wat wilder is, dan is er toch een rustige basis.
Duidelijke wintergroene snoeivormen kunnen bijvoorbeeld ook een wintertuin een geometrisch silhouet geven waardoor deze als verzorgd kan worden ervaren, terwijl de vaste planten misschien massaal aan het instorten zijn.
Diagonale compositie
Niet iedereen houdt van rust en evenwicht in zijn leven en dus ook niet in de tuin. Liever ervaren zij een beweging, of snelheid. Deze ervaring wordt vaak opgehangen aan diagonale composities. Een bekende is het weglopende diagonale, gekromde pad, dat verdwijnt achter een plantengroep. De kijker wordt als het ware de tuin in gezogen en het idee is dat je graag het pad afloopt om te kijken wat er achter de plantengroep gebeurt.
Ook schuine hellingen en bijna omvallende bomen, geven zo’n idee van beweging en kunnen een tuin wat extra pit geven.
Driehoekscompositie
Een principe dat ik zelf ook graag toepas is de driehoekscompositie. Hierbij vind je bijvoorbeeld een kleur terug in de tuin op meerdere plekken. Of een plantengroep herhaalt zich een paar keer. Geen symmetrische herhaling, want dat kan soms wat saai worden, maar een herhaling in een driehoek. Het principe van: ‘Hier, daar en op nog een plek’. Door de herhaling wordt onrust weggehaald, terwijl de plant op zich heel onrustig kan zijn.
Tuinontwerp
Tuinontwerpers letten op de massa’s binnen een tuinontwerp en laten deze met elkaar in verhouding staan. Ze gebruiken daarvoor graag een van de voorgenoemde principes. Kom je in een tuin, dan kun je ze al snel herkennen als je er op let. Tot zover ordeningsprincipes in de tuin en hoe zij helpen om de aandacht te vangen.
Tips
Tip 1: Gebruik symmetrie
Gebruik symmetrie in het tuinontwerp om rust te creëren. Zorg er wel voor dat een symmetrielijn een relatie heeft met de architectuur van uw woning door bijvoorbeeld het midden van de gevel, een keukenraam of openslaande deuren als uitgangspunt te nemen.
Tip 2: Verhoog de spanning
Verhoog de spanning in een symmetrisch tuinontwerp door een gebogen lijn toe te voegen. Of gebruik juist geen symmetrie zodat het tuinontwerp een natuurlijker karakter krijgt. Spanning ontstaat ook als de tuin niet in 1 keer is te overzien!
Tip3: Zorg voor samenhang en structuur
Herhaling van wintergroene planten of snoeivormen, tuinmaterialen en kleuren versterken de compositie van het tuinontwerp en zorgen voor samenhang en structuur.
Kun je hulp gebruiken bij het ontwerpen van een nieuwe tuin? Onze tuinontwerpers helpen je graag!
Auteur: Afra van Ruiten De Ontwerpsalon
Foto’s: Afra van Ruiten
