Het is misschien wat raar om te zeggen maar veel tuineigenaren vinden bomen maar lastige dingen. Ze groeien naar hun mening vaak te hard. De boomwortels veroorzaken ongemak want ze tillen het terras of oprit op. En tenslotte valt er van alles uit een boom wat opgeruimd moet worden. Ook bestaat er vaak het negatieve denkbeeld dat onder een boom niets anders wil groeien... Het wordt echt tijd om een ode te brengen aan de boom.
Beter een boom dan een airco.
Een volwassen boom heeft een grote invloed op zijn omgeving. Doordat volgroeide bomen een grote bladmassa hebben, geven ze veel schaduw. Daarnaast kunnen bomen jaarlijks zo’n 17.000 liter water door het blad verdampen wat de temperatuur in de buurt naar beneden brengt. De temperatuur invloed van 1 zo’n grote boom kan even groot zijn als dat van wel 10 airco’s. Dat scheelt ook vele euro’s in energiekosten! Bijkomend voordeel is dat de boom CO2, fijnstof en ozon uit de lucht filtert en dan dienen ze ook nog als natuurlijke geluidsdemper.
Schuilplek voor mens en dier
Maar er zijn meer voordelen van een boom in de tuin te bedenken. Visueel kan een boom diepte aan een tuin of het park geven. Daarnaast dient een boom ook vaak als schuilplek of rustplek en is daardoor nuttig voor zoogdieren, insecten en vogels.
In de zomer op snikhete dagen vertoeven we graag in de schaduw van een boom. De stralingstemperatuur onder een boom is aanmerkelijk lager dan de temperatuur onder bijvoorbeeld een luifel, parasol of pergola. Bestrating, muren van gebouwen en andere “harde materialen” absorberen weinig warmte en weerkaatsen warmte in de omgeving. We ervaren dit dan tijdens een wandeling als minder prettige plekken.
Het verschil in temperatuur tussen boom en bestrating in de omgeving kan zelfs oplopen tot 8 à 12 gaden Celsius. Vooral in de steden zijn deze verschillen in omgevingstemperatuur in de zomer goed te merken!
Sierwaarde
Een boom kan ook sierwaarde hebben en in het seizoen de aandacht trekken. In het voorjaar wordt het lentegevoel versterkt door mooie bloesembomen waaronder de sierappel, sierpeer en/of sierkers. In de zomerperiode bepaald o.a. de bladkleur de sierwaarde van een boom. Zo bestaan er bomen met een verfrissende lichtgroene bladkleur, bontbladige bomen en bomen met een donkere bruine of rode bladkleur.
In de herfst kunnen we ons laten verrassen door de mooie warme herfstkleuren van Japanse esdoorns (Acer palmatum), de robijnrode bladeren van de amberboom ((Liquidamber styraciflua) en de goudgele bladpracht van de tulpenboom (Liriodendron tulipefera) en de Japanse notenboom (Ginkgo biloba).
De juiste boom op de juiste plek
De zienswijze dat bomen lastige dingen zijn vind ik niet terecht. Een tuin zonder een verkoelende boom kan eigenlijk niet meer gezien de lange hete zomers van de laatste jaren. Voor iedere tuin is er wel een geschikte boom te vinden. Belangrijke uitgangspunten voor de soortkeuze zijn de uiteindelijke boomhoogte, de groeikracht van een boom, de sierwaarde en de vorm van de boomkroon.
Voorbeelden van verschillende typen bomen zijn zuilbomen, dakbomen, bolbomen en meerstammige bomen.
Zuilbomen hebben een relatief smalle weinig schaduwgevende boomkroon en zijn om deze reden minder geschikt als natuurlijke parasol. Deze zuilbomen nemen in het algemeen wel minder ruimte in beslag.
Dakbomen zijn juist bedoeld als natuurlijke parasol. De takken van deze bomen worden door de boomkweker horizontaal uitgeleid zodat, bij het plaatsen van meerdere dakbomen bij elkaar, een groen dakje boven een terras kan ontstaan. Een voorbeeld van een dakboom is de bekende dakplataan maar ook andere boomsoorten kunnen voor dit doel gekweekt worden.
Bij bolbomen worden de kronen meestal, door regelmatig te snoeien, compact en rond gehouden. Om deze reden zijn bolbomen geschikt om langs een inrit te planten of als sierboom in een kleine tuin. Een voorbeelden van bolbomen zijn de bolcatalpa, de bolesdoorn en de bolplataan. Door de bolvorm deze bomen minder geschikt om als schaduwboom te gebruiken.
Meerstammige bomen zijn de laatste jaren steeds bekender en populairder geworden. Zij hebben deze populariteit vooral te danken aan de meerdere decoratieve stammen die vaak voor een aantrekkelijk sfeerbeeld zorgen maar daarnaast nog wel een doorkijk in en een dieptewerking aan de tuin kunnen geven.
Voor elke tuin, hoe klein dan ook is wel een mooie geschikte boomsoort te vinden. Voor een kleine patiotuin zijn bijvoorbeeld traag groeiende boomsoorten geschikt terwijl in een landschappelijke tuin grotere bomen sneller uit mogen groeien. Het is vooral belangrijk om je goed te laten adviseren door een vakspecialist zoals een ervaren tuinontwerper, hovenier of een bevlogen boomkweker.
Alle reden dus om te zorgen voor een natuurlijke schaduw in je tuin met een mooie boom!
Auteur: Tom Poppelaars (Tuinstudio Tom)
Foto’s: Tom Poppelaars
