Wat is een bodem?
De opbouw van een bodem bestaat uit vier componenten. Een mineraal deel (zand, silt of kleideeltjes) een organisch deel, lucht en water. Hierin is bodemleven mogelijk.
Het organische deel bestaat uit de beestjes en de planten die in de grond leven en hun resten (zoals dode bladeren en overblijfselen van organismen).
Wormen, schimmels, bacteriën en andere organismen (ééncelligen, pissebedden, mieren etc.) zorgen voor samenhang van de verschillende componenten in de bodem en ze geven de bodem structuur.
Ondanks dat het organische deel in feite een klein onderdeel is van de bodem, is het essentieel om planten te kunnen laten groeien.
Voedselkringloop in de bodem
Het bodemleven zorgt voor de voedselkringloop onder de grond. Een afgevallen blad wordt verorberd door een worm en een dode worm wordt ‘opgegeten’ door bacteriën. De afvalstoffen die hierbij worden uitgescheiden zijn de voedingsstoffen voor de plant. Op deze manier worden dus de nutriënten vrijgemaakt uit het organische materiaal en opneembaar voor de plant.
Om te zorgen dat de beplanting in de tuin goed aanslaat is bodemleven dus onontbeerlijk. Maar hoe weet je nu of er een goed bodemleven in de tuin aanwezig is?
Tip 1: Onderzoek het bodemleven
Als je met een spade de grond in gaat, kun je zien hoe je bodem er aan toe is. Als de grond een donkere kleur heeft, een korrelige samenhang heeft en er wormen in rond kruipen dan is je bodem gezond en zullen je planten het waarschijnlijk goed doen.
Als de grond echter uit licht zand bestaat zonder samenhang of als het juist een vaste ondoordringbare laag klei is, dan is de gesteldheid van de bodem niet ideaal voor plantengroei. Grondverbetering is dan noodzakelijk.
Tip 2: Compost en mulch als grondverbeteraar.
Het verbeteren van de bodem kun je bewerkstelligen door het toevoegen van organisch materiaal. Dit kan in de vorm van compost. Compost bestaat uit plantaardige resten die door micro organismen bijna zijn omgezet in humus.
Je kunt ook mulchen. Mulch is een laag onverteerd organisch materiaal waar je de bodem mee bedekt (bijvoorbeeld houtsnippers).
Door het toevoegen van dit organische materiaal zorg je voor voedsel voor het bodemleven en dus voor planten.
Tip 3: Hoe zorg je voor een goede bodem bij de aanleg van je tuin.
Bij de aanleg van een tuin is het dus belangrijk om de bodemgesteldheid te bepalen.
Een tuinontwerper beoordeelt eerst de kwaliteit van de grond alvorens te beginnen met het ontwerp en het beplantingsplan. Het is immers van belang voor bijvoorbeeld de plantenkeuze welke grondsoort er aanwezig is.
Daarnaast adviseert een tuinontwerper over grondverbetering ter plaatse.
Bij de aanleg van een tuin in een nieuwbouwwijk is vaak behoorlijk wat organisch materiaal nodig om leven in de grond te krijgen.
Bij een renovatie van een bestaande tuin is dat afhankelijk van de situatie.
In alle gevallen is het raadzaam om de hoeveelheid organisch materiaal op peil te houden. Dit kan door periodiek compost toe te voegen. Ook is het nuttig om afgevallen blad in de border te laten liggen of om gemaaid gras in de border uit te strooien. Naast dat dit voedsel oplevert voor het bodemleven gaat het ook de groei van onkruid tegen.
Vragen over bodemleven in jouw tuin? Raadpleeg het één van onze tuinontwerpers!
Auteur: Cecilia Goossens-Niesten, BUITENWENS
Foto’s: Pixabay en Cecilia Goossens-Niesten
